Lipnik (niem. Kunzendorf) – wysunięta w największym stopniu na brzask frakcja Bielska-Białej, położona ponad rzekami Niwka a Złocisty Nurt, między wzgórzami Złote Łany (380 m n.p.m.) dodatkowo Kurhan Lipnicki (368 m n.p.m.), obok podnóża Gaików w Beskidzie Małym.
Został założony prawdopodobnie pod koniec XIII w., jednak miejscowość została po raz pierwszy wzmiankowana w spisie świętopietrza parafii dekanatu Oświęcim diecezji krakowskiej z 1326 pod nazwą Lipnik.. W 1499 r. stał się siedzibą starostwa niegrodowego (starostwo lipnickie), w obrębie którego zaczęły powstawać przysiółki stopniowo odpadające od Lipni
Najważniejszymi zabytkami Lipnika są: neogotycki kościół Narodzenia NMP i św. Walentego z 1893 r., cmentarz katolicki z 1855 r., cmentarz ewangelicki z neogotycką kaplicą z lat 20. XX wieku oraz drewniana leśniczówka z 1884 r.
Od 2002 r. obszar Lipnika wchodzi w skład czterech osiedli (jednostek pomocniczych gminy) – Lipnik (większość dzielnicy), Biała Krakowska (Osiedle na Kopcu Lipnickim) oraz Osiedle Grunwaldzkie (niewielki obszar w części zachodniej) i Straconka (niewielki obszar w części południowej).
Zwyczajowo dzielnicę dzieli się
- Lipnik Dolny (centrum dawnej wsi)
- Lipnik Górny (część wschodnia)
- Kopiec Lipnicki (tereny na wzgórzu o tej samej nazwie)
- Osiedle Lipnickie (wyróżniające się pod względem urbanistycznym osiedle z zabudową jednorodzinną w południowej części)
Lipnik jest dziś dzielnicą o charakterze przede wszystkim mieszkalnym. Dominuje zabudowa jednorodzinna, ponadto znajdują się tu wielkopłytowe osiedla mieszkaniowe – Osiedle na Kopcu Lipnickim (zwane też os. Dygasińskiego) oraz Osiedle Dembowskiego. W północnej części dzielnicy położone jest wysypisko śmieci.
Przez Lipnik przebiega droga krajowa nr 52, a także droga ekspresowa S69 (wschodnia obwodnica Bielska-Białej).
Tereny górskie wchodzą w skład Parku Krajobrazowego Beskidu Małego.
Z Lipnika pochodzą:
- Egon Riss (1901-1964) – austriacko-brytyjski architekt
- Artur Schnabel (1882-1951) – austriacki pianista i kompozytor
- Johannes Volkelt (1848-1930) – niemiecki filozof
- Karol Wojtyła senior (1879-1941) – ojciec papieża Jana Pawła II
Ciekawostki
W średniowieczu podobną nazwę Kunzendorf miała wieś Poraż (powiat sanocki) nadana 20 lutego 1383 Józefowi Olachowi synowi Piotra, bratu jego Maciejowi i córce Mussacie przez królową Marię żonę cesarza Zygmunta LuksemburskiegoAGZ t. VII str.24. W pracy o analizie porównawczej języka wsi okolic Krosna i Łańcuta, niemiecki historyk prof. Schwarz wyraził opinię, że podobne zjawiska z dziedziny lingwistyki występowały w niemieckich "wyspach językowych" około Gliwic, Bielska-BiałejWilamowice Stare i Nowe (Wilmesau), Pisarzowice (Schreibersdorf), Kozy (Seibersdorf), Hałcnów (Alzen), Lipnik (Kunzendorf), Komorowice (Bertholdsdorf), Łodygowice (Ludwigsdorf) [w:] Barbara Czopek-Kopciuch. Adaptacje niemieckich nazw miejscowych w języku polskim. PAN IJP. Kraków. 1995. ISBN 83-85579-33-8 str. 10, a także na pograniczu śląsko-morawskim w okolicach Osobłogi i Białej. Stwierdza tym samym, że to południowa część Górnego Śląska była strefą wyjściową dla XIV i XV-wiecznej kolonizacji w pasie podkarpackimErnst Schwarz. Von den Walddeutschen […], 1960, strony 153-156).
colesmobile 